عدم رویا رویی حسینیه و تکایا با مسجد

بدعت
کلمه «بدعت» از ریشه «بدع» به معنای پدید داخل شدن چیزی میباشد که سوابق نداشته باشد. طریحی در مجمع البحرین در این زمینه میگوید: «بدعت عبارت میباشد از پدیدآوردن چیزی در آیین که در قرآن و سنّت ریشه‌ای ندارد، بدعت را از آن جهت بدعت میگویند که زیرا سوای آن که مالک شریعت آن مقاله را گفته باشد، در آیین وارد گردیده‌است. از‌آنجا که سوابق در آیین نداشته آن را بدعت میگویند.»[۱]

بدعت عبارت میباشد از صدور حکم یا این که عملی تحت عنوان حکمی فقهی و فقهی سوای آن‌که آن حکم جزء شریعت بوده یا این که از کتاب و سنّت برای وقوع آن حجّت و عامل وجود داشته باشد.[۲]

رده مسجد نزد شیعه‌ها
شیعه‌ها همچون سائر فرق اسلامی و بلکه بیشتراز دیگرافراد، عنایت فوق‌العاده برای مساجد قائل بوده و بر پایه ی آموزه‌های وحیانی، معتقدند که: مساجدِ معبود را فقط افرادی آباد می‌نمایند که به خداوند و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از آفریدگار نترسیده‌اند.[۳] و از دید فقاهتی، مساجد را برگزیدگان جای برای عبادت میدانند؛ تا جایی که یک نماز در مسجد الحرام موازی با صد هزار نماز میباشد و یک نماز در مسجد پیامبر معبود معادل با ده هزار نماز و یک نماز در مسجد جامع متساوی میباشد با صد نماز در مکان دیگر و یک نماز در مسجد محله موازی با بیست و پنج نماز میباشد.[۴]

نظارت و جستجو نقش مسجد در تاریخ ادیان و خصوصاً اسلام، جامعیت این جای مقدس را در تمامی مورد‌های عبادی سیاسی، فرهنگی، آموزشی، نظامی، قضایی و… علامت می دهد؛ و جذاب اینکه مبنا کلیه آنان امامت و رهبری در مسجد میباشد که تحت عنوان مهمترین مورد در ساختار و پیکره این کانون گرانبها مطرح میباشد. التفات رده این مورد در ساختار مسجد به اندازه‌ای میباشد که در حین حضور فرستاده اکرم(ص) در مدینه، فرد وی عهده‌دار اداره مسجد النبی بود و در خلا آن حضرت، امامت مسجد برعهده کسی بود که به وسیله آن بزرگوار معلوم می گردید؛ این امری میباشد که شیعه ها به خیر بر آن واقف بوده و در طی تاریخ با کل محدودیت‌هایی که راز منش داشتند، بیشتراز سایرافراد، با نظریه و شغل پایبندی خویش به آن را نماد داده‌اند.

مجموع اماکن زیارتی شیعه‌ها و عتبات مقدسه انبیا و ائمه اطهار(ع) برای مثال در قم و مشهد که در شبهه به آن اشاره شده، به جز محدوده خرد و رواق محل دفن پیشوایان شرعی و سائر بزرگان، سایر ساحات، مسجد و مشخصا بدین اسم سازه و تشکیل‌شده‌اند و نمازهای جماعت هم در مساجدی که در نزدیکی و دور و بر عتبات می باشند برگزار می گردند؛ و این وجود ندارد مگر به خیال عنایت مسجد بین شیعه ها و احترام فوق‌العاده که آن ها به مسجد دارا‌هستند.

حسینیه و تکایا
حسینیه و سایر اماکن مانند زینبیه، مهدیه و… جایی میباشد که برای اقامه محافل مذهبی مانند عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) و برگزاری دیگر مجالس فقاهتی، ساخته می‌گردد. چنین اماکن که در شهرهای متفاوت مذهبی سازه می‌شود، اکثر اوقات ضمن تجمع هیئت‌های مذهبی و تشکیل محافل فقاهتی، شرایط زائر سرا و مسافرخانه‌ای را دارااست که زائران از آن به کار گیری می‌نمایند و با اعتنا به اینکه غالباً بدون پول بوده، جنبه تسهیلاتی دارااست.[۵]

از عمده علل روی آوردن شیعه به «حسینیه و…» در زمان تاریخ، به خیال و خاطر آن بوده که مساجد، أغلب در دست و ذیل سلطه حکومت‌هایی بوده که برای تشیع و اقامه سوگواری و مراسم شرعی شیعه، محدودیت ساخت می‌کردند.[۶]

و نیز از سایر علل ساخت‌و‌ساز چنین اماکن فی مابین شیعه‌ها این میباشد که رفتن در مساجد برای زنها در روزها عادت ماهانه روا وجود ندارد و همینطور اشخاص دیگر نیز محدودیت دارا‌هستند و لکن این ایراد در حسینیه وجود ندارد و همگی میتوانندشماره تلفن مسجد توفیق مشهد  در آن درون شوند و مراسم سوگواری خود را بجا آورند؛ لذا با اعتنا به تجهیزات مو جود، در برخی محله ها، جای خاصی به اسم حسینیه در کنار مساجد برای مراسم سوگواری در حیث گرفته شد‌ه‌است. هویدا میباشد که تولید حسینیه به دلیل احترام به مساجد هست خیر در جهت تضعیف آن ها.

تفاوت خانقاه با حسینیه
خانقاه محلی میباشد که درویشان در آن تجمع کرده و آداب و رسوم تصوّف را ایفا می‌کنند.رزرو مسجد توفیق مشهد اولی خانقاه بوسیله یک فرمانروای مسیحی در رمله شام برای صوفیان ساخته شد[۷] و آورده شده: پیش از اینکه صوفیه نام خانقاه را برای محل مراسم منحصربه‌فرد خود گزینش کنند، منزلگاه طبقات مانوی نیز به همین تیتر خوانده می‌گردیده است.[۸] صوفیان این جای را مقام عبادت خود قرار داده‌اند.

از آن‌جا که «خانقاه» به قصد منزلت عبادت و برای کمرنگ نمودن حضور مسلمین در مسجد به وجود آمده و در هیچ‌یک از منابع اسلامی (قرآن و سنّت) به آن اشاره نگردیده و در حین نبی خداوند(ص) و ائمه(ع) نیز چیزی به اسم «خانقاه» وجود نداشته میباشد، مطلقاً به عنوان مثال بدعت‌هایی میباشد که تصوّف در آئین به وجود آورده‌اند.آدرس مسجد توفیق مشهد  مسجد از طریقه اهل خانقاه قدر و اعتباری ندارد. و لذا فقیهان و مراجع فقاهتی شیعه به تبعیت از مدرسه اهل بیت(ع) حضور در خانقاه را ولو به قصد دعا و عبادت و اجرای مراسم مذهبی روا نمی‌دانند.[۹]

خانقاه صوفیان مقام بدعت‌گزاری در آیین میباشد که ساخت اینگونه مکانی در قبال مسجد در هیچ منبع اسلامی اشاره نشده میباشد و غرض از تأسیس آن کمرنگ نمودن مسجد بوده میباشد، لذا از نگرش اسلامی بدعت به حساب می آید.

امّا حسینیه و… با غرض خاصی برای احترام به مسجد برخیً در کنار آن ساخته میشود. آن هم برای سوگواری سرور و سالار شهیدان و نقص‌ سخنرانی و برگزاری دیگر محافل فقاهتی که در منابع اسلامی شدیداً مسجد توفیق مشهدبه آن سفارش شد‌ه‌است. به عبارت دیگر صوفیه خانقاه را در قبال مسجد و با مقصود کمرنگ نمودن آن اشاعه می‌نمایند، در حالیکه شیعه ها حسینیه، زینبیه و… را برای بجا آوردن مراسم خاصی غیر از آن مراسم که می بایست در مساجد صورت پذیرد، تأسیس نموده‌اند. پس فرق مهم فی مابین خانقاه و حسینیه وجود داراست؛ لذا ساخت و ساز خانقاه بدعت محسوب می‌شود در حالی که ساخت‌و‌ساز حسینیه که بر پایه ی اظهار مودت و احیای شعائر اهل بیت(ع) محور‌گذاری گردیده‌است، دارنده ثواب و مشوق اخروی است.